གསུམ། དཔལ་འབྱོར་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི་སྒྲིག་སྲོལ་དང་ལམ་སྲོལ་ཆ་ཚང་དུ་གཏོང་དགོས།
སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་ནི་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་དེང་རབས་ཅན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་པའི་ལས་འགན་ཨང་དང་པོ་ཡིན། ངེས་པར་དུ་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་གསར་པས་སྒྱུར་བཅོས་ཀྱི་སྣེ་ཁྲིད་དེ་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་དུས་རིམ་གསར་པར་གཞི་ཚུགས་པ་དང་། མཁོ་སྤྲོད་ཕྱོགས་ཀྱི་གྲུབ་ཆའི་རང་བཞིན་གྱི་སྒྱུར་བཅོས་ཟབ་སྤེལ་བྱེད་པ། སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི་སྐུལ་ལྕག་གཅུན་འདོམས་ལམ་སྲོལ་འཐུས་ཚང་དུ་གཏོང་བ། འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་སྒུལ་ནུས་གསར་པ་དང་དགེ་མཚན་གསར་པ་གཏོད་པ་བཅས་བྱེད་དགོས།
(8) ཡུལ་བབ་དང་བསྟུན་ནས་སྤུས་གསར་ཐོན་སྐྱེད་ནུས་ཤུགས་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བའི་སྒྲིག་སྲོལ་དང་ལམ་སྲོལ་ཆ་ཚང་དུ་གཏོང་དགོས། གསར་བརྗེའི་རང་བཞིན་གྱིས་ལག་རྩལ་འགག་གནད་སྒྲོལ་བ་དང་། གསར་གཏོད་རང་བཞིན་གྱིས་ཐོན་སྐྱེད་བདག་རྐྱེན་བགོ་སྒྲིག་བྱེད་པ། ཐོན་ལས་རིགས་སྒྱུར་རིམ་སྤར་གཏིང་ཟབ་བྱེད་པ་བཅས་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ་དང་། ངལ་རྩོལ་པ་དང་། ངལ་རྩོལ་རྒྱུ་ཆས། ངལ་རྩོལ་བྱ་ཡུལ་བཅས་ལེགས་སྒྱུར་ཚན་སྡེབ་དང་གསར་སྒྱུར་མཆོང་སྐྱོད་ཡོང་བར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་དགོས། ཐོན་ལས་གསར་པ་དང་། དཔེ་དབྱིབས་གསར་པ། སྒུལ་ནུས་གསར་པ་བཅས་འབྱུང་དུ་འཇུག་པ་དང་། ལག་རྩལ་མཐོ་གྲས་དང་། ལས་ཆོད་ཆེ་བ། སྤུས་ཚད་མཐོ་བ་བཅས་ཁྱད་ཆོས་སུ་གྱུར་པའི་ཐོན་སྐྱེད་ནུས་ཤུགས་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་དགོས། འགག་རྩའི་ཐུན་མོང་རང་བཞིན་གྱི་ལག་རྩལ་དང་། མདུན་གྲལ་གྱི་སྣེ་ཁྲིད་ལག་རྩལ། དེང་རབས་ལས་གྲྭའི་ལག་རྩལ། རྩ་སློག་རང་བཞིན་གྱི་ལག་རྩལ་བཅས་གསར་གཏོད་བྱེད་པར་ཤུགས་རྒྱག་པ་དང་། ཁྱབ་ཁོངས་གསར་པ་དང་འགྲན་ལམ་གསར་པའི་ལམ་ལུགས་འདོན་སྤྲོད་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་དགོས། འབྱུང་འགྱུར་ཐོན་ལས་ལ་མ་དངུལ་འཇོག་གྲངས་མང་དུ་གཏོང་བའི་ལམ་སྲོལ་འཛུགས་པ་དང་། རབས་གསར་པའི་ཆ་འཕྲིན་ལག་རྩལ་དང་། མིས་བཟོས་རིག་ནུས། མཁའ་འགྲུལ་མཁའ་སྐྱོད། ནུས་རྒྱུ་གསར་པ། རྒྱུ་ཆ་གསར་པ། རྩེར་སོན་སྒྲིག་ཆས། སྐྱེ་དངོས་སྨན་རྫས། ཚད་རྡུལ་ཚན་རྩལ་སོགས་འཐབ་ཇུས་རང་བཞིན་གྱི་ཐོན་ལས་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བའི་སྲིད་ཇུས་དང་བཅོས་སྐྱོང་མ་ལག་འཐུས་ཚང་དང་སྐུལ་འདེད་བཏང་སྟེ། གསར་དར་ཐོན་ལས་སྐྱོན་བྲལ་རིམ་ལྡན་ངང་འཕེལ་རྒྱས་ཡོང་བར་ཁྲིད་སྟོན་བྱེད་དགོས། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཚད་གཞིར་བརྟེན་ནས་སྲོལ་རྒྱུན་ཐོན་ལས་ལེགས་སྒྱུར་རིམ་སྤར་མཐོར་འདེགས་དང་སྣེ་ཁྲིད་བྱེད་པ་དང་། ཁེ་ལས་ཀྱིས་རིག་གྲངས་ལག་རྩལ་དང་ལྗང་མདོག་ལག་རྩལ་སྤྱད་དེ་སྲོལ་རྒྱུན་ཐོན་ལས་སྒྱུར་བཀོད་དང་རིམ་སྤར་བྱེད་པར་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་དགོས། ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་དང་བདེ་འཇགས་སོགས་ལམ་ལུགས་ཀྱི་གཅུན་སྡོམ་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་དགོས།
འབྲེལ་ཡོད་སྒྲིག་སྲོལ་དང་སྲིད་ཇུས་ཆ་ཚང་དུ་གཏོང་བ་དང་། སྤུས་གསར་ཐོན་སྐྱེད་ནུས་ཤུགས་དང་སྔར་ལས་འཚམ་པའི་ཐོན་སྐྱེད་འབྲེལ་བ་གང་མགྱོགས་ཆགས་པར་བྱེད་པ། སྔོན་ཐོན་གྱི་ཐོན་སྐྱེད་བདག་རྐྱེན་སྣ་ཚོགས་སྤུས་གསར་ཐོན་སྐྱེད་ནུས་ཤུགས་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བའི་ཕྱོགས་སུ་གཅིག་བསྡུས་བྱེད་པར་སྐུལ་འདེད་བཏང་སྟེ། བདག་རྐྱེན་ཆ་ཚང་གི་ཐོན་སྐྱེད་ལས་ཆོད་མཐོ་རུ་ཆེས་ཆེར་གཏོང་དགོས། ཕོ་ཉའི་དངུལ་འཇོག་དང་། ཉེན་ཁའི་དངུལ་འཇོག སྒེར་བསྡུས་རྐང་དབང་དངུལ་འཇོག་བཅས་སྤེལ་བར་བསྔགས་སྐུལ་དང་ཚད་ལྡན་དུ་གཏོང་བ་དང་། སྲིད་གཞུང་དངུལ་འཇོག་ཐེབས་རྩའི་ནུས་པ་སྔར་བས་ལེགས་པའི་སྒོ་ནས་འདོན་སྤེལ་བྱས་ཏེ་ངང་རིང་མ་རྩ་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་དགོས།
(9) དངོས་གཞིའི་དཔལ་འབྱོར་དང་གྲངས་འཛིན་དཔལ་འབྱོར་མཉམ་འདྲེས་གཏིང་ཟབ་ཡོང་བར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི་ལམ་ལུགས་ཆ་ཚང་དུ་གཏོང་དགོས། བཟོ་ལས་ཅན་དཔེ་གསར་སྐུལ་འདེད་མགྱོགས་སུ་གཏོང་བ་དང་། སྔོན་ཐོན་གྱི་བཟོ་སྐྲུན་ལས་རིགས་ཁྱུ་ཚོགས་སྐྱེད་སྲིང་དང་རྒྱ་ཆེར་གཏོང་བ། བཟོ་སྐྲུན་ལས་རིགས་རྩེར་སོན་ཅན་དང་། རིག་ནུས་ཅན། ལྗང་མདོག་ཅན་བཅས་ཀྱི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་དགོས། ལས་རིགས་ཐུན་མོང་རང་བཞིན་གྱི་ལག་རྩལ་ལས་སྟེགས་ཁག་ཅིག་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་པ་དང་། ཐོན་ལས་དཔེ་དབྱིབས་དང་ཁེ་ལས་རྩ་འཛུགས་ཀྱི་དཔེ་རྣམ་འཕོ་འགྱུར་མགྱོགས་སུ་གཏོང་བ། དགེ་མཚན་ལྡན་པའི་ཐོན་ལས་ཀྱི་སྔོན་ཁྲིད་གོ་གནས་མཐོར་འདེགས་གཏོང་བའི་སྒྲིག་སྲོལ་དང་ལམ་སྲོལ་ཆ་ཚང་དུ་གཏོང་དགོས། ཐོན་ལས་ཐེབས་རྩ་གནད་ཆེན་འཁོར་སྒྲུབ་དང་ལྟ་སྐུལ་དོ་དམ་ལམ་སྲོལ་ལེགས་སྒྱུར་བྱས་ནས། མ་དངུལ་དག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་འཐབ་ཇུས་བླང་བྱ་དང་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སུ་གཏོང་བར་འགན་ལེན་ཏན་ཏིག་བྱེད་དགོས། བཟོ་སྐྲུན་ལས་རིགས་ལ་བསྡུར་ཚད་ལུགས་མཐུན་གཏོང་འཇོག་མཐའ་འཁྱོངས་བྱེད་པའི་ལམ་སྲོལ་འཛུགས་པ་དང་། བཟོ་སྐྲུན་ལས་རིགས་ཀྱི་ཕྱོགས་བསྡུས་མ་གནས་ཇེ་དམའ་དང་ཁྲལ་གྲོན་ཁུར་པོ་ཇེ་ཡང་དུ་འོས་འཚམ་གཏོང་དགོས།
གྲངས་འཛིན་དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི་སྒྲིག་སྲོལ་དང་ལམ་སྲོལ་གང་མགྱོགས་འཛུགས་པ་དང་། གྲངས་འཛིན་ཐོན་ལས་ཅན་དང་ཐོན་ལས་གྲངས་འཛིན་ཅན་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི་སྲིད་ཇུས་མ་ལག་འཐུས་ཚང་དུ་གཏོང་དགོས། རབས་གསར་པའི་ཆ་འཕྲིན་ལག་རྩལ་ཕྱོགས་མཐའ་ཡོངས་དང་མུ་འབྲེལ་ཡོངས་སུ་ཁྱབ་གདལ་བེད་སྤྱོད་མགྱོགས་སུ་གཏོང་བ་དང་། བཟོ་ལས་དྲ་སྦྲེལ་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བ། རྒྱལ་སྤྱིའི་འགྲན་རྩོད་ནུས་པ་ལྡན་པའི་གྲངས་འཛིན་ཐོན་ལས་ཁྱུ་ཚོགས་འཛུགས་པ་བཅས་བྱེད་དགོས། ལས་སྟེགས་དཔལ་འབྱོར་གསར་གཏོད་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ་དང་། ལས་སྟེགས་དཔལ་འབྱོར་རྒྱུན་རྣམ་ཅན་གྱི་ལྟ་སྐུལ་དོ་དམ་ལམ་ལུགས་ཆ་ཚང་དུ་གཏོང་དགོས། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གཞི་གྲངས་རྨང་གཞིའི་སྒྲིག་བཀོད་འཛུགས་སྐྲུན་དང་ལས་གཉེར་བྱེད་པ་དང་། གཞི་གྲངས་མཉམ་སྤྱོད་ཡོང་བར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་དགོས། གཞི་གྲངས་ཐོན་དབང་གི་གཏོགས་ཁོངས་ངོས་འཛིན་དང་། ཁྲོམ་རའི་ཉོ་ཚོང་། ཁེ་དབང་བགོ་བཤའ། ཁེ་ཕན་སྲུང་སྐྱོབ་བཅས་ཀྱི་ལམ་ལུགས་གང་མགྱོགས་འཛུགས་དགོས་པ་དང་། གཞི་གྲངས་བདེ་འཇགས་བཅོས་སྐྱོང་དང་ལྟ་སྐུལ་དོ་དམ་བྱེད་ནུས་ཆེ་རུ་གཏོང་བ་དང་། ནུས་ཆེ་སྟབས་བདེ་བདེ་འཇགས་བཅས་ཡིན་པའི་གཞི་གྲངས་རྒྱལ་མཚམས་བརྒལ་བའི་འཁོར་རྒྱུག་ལམ་སྲོལ་འཛུགས་དགོས།
(10) ཞབས་ཞུའི་ལས་རིགས་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བའི་སྒྲིག་སྲོལ་དང་ལམ་སྲོལ་འཐུས་ཚང་དུ་གཏོང་དགོས། ཞབས་ཞུའི་ལས་རིགས་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བར་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་པའི་སྲིད་ཇུས་མ་ལག་འཐུས་ཚང་དུ་གཏོང་བ་དང་། ཞབས་ཞུའི་ལས་རིགས་ཀྱི་ཞིབ་རྩིས་ལེགས་སྒྱུར་བྱས་ནས། ཞབས་ཞུའི་ལས་རིགས་ཚད་གཞི་ཅན་གྱི་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་དགོས། ལྷུ་ཚིགས་གཙོ་གནད་ལ་དམིགས་ཏེ་ཁྱབ་ཁོངས་ཕྱེ་ནས་ཐོན་སྐྱེད་རང་བཞིན་གྱི་ཞབས་ཞུའི་ལས་རིགས་ཀྱི་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་དགོས། ཐོན་ལས་དྲ་སྦྲེལ་ལས་སྟེགས་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བ་དང་། ས་ཁུལ་ལས་བརྒལ་བའི་གཉེར་སྐྱོང་སྲིད་འཛིན་བཀག་རྒྱ་མེད་པར་བཟོས་ཏེ། ཐོན་སྐྱེད་རང་བཞིན་གྱི་ཞབས་ཞུའི་ལས་རིགས་མཉམ་འདྲེས་འཕེལ་རྒྱས་ཡོང་བར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་དགོས། འཚོ་བའི་རང་བཞིན་གྱི་ཞབས་ཞུའི་ལས་རིགས་སྣ་མང་ཅན་དུ་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བའི་ལམ་སྲོལ་ཆ་ཚང་དུ་གཏོང་དགོས། མཚམས་སྦྱོར་ཞབས་ཞུའི་སྒྲིག་གཞིའི་ཁྲིམས་སྲོལ་ལམ་ལུགས་མ་ལག་འཐུས་ཚང་དུ་གཏོང་བ་དང་། མཚམས་སྦྱོར་ཞབས་ཞུའི་སྒྲིག་གཞིས་ཁ་དན་ཚིག་ལ་གནས་པ་དང་ཁྲིམས་ལྟར་འགན་འཁྲི་སྒྲུབ་པར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་དགོས།（ པར་ངོས་གཉིས་པར་གཟིགས།）