■ འདས་ཟིན་པའི་ལོ་གཅིག་གི་རིང་ཀྲུང་གོའི་ལུགས་ཀྱི་དེང་རབས་ཅན་གྱིས་གོམ་སྟབས་གསར་པ་བརྟན་པོ་སྤོས་པ།

ཚེས་5ཉིན། རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་གི་ཙུང་ལི་ལི་ཆང་གིས་སྲིད་གཞུང་གི་ལས་དོན་སྙན་སྒྲོན་ནང་བསྟན་དོན། འདས་ཟིན་པའི་ལོ་གཅིག་རིང་། རང་རྒྱལ་འཕེལ་རྒྱས་བྱུང་རིམ་ནི་སྤྱིར་བཏང་ཞིག་གཏན་ནས་མིན། ཏང་གི་སྐབས་ཉི་ཤུ་པའི་ཀྲུང་ཨུ་ཚང་འཛོམས་གྲོས་ཚོགས་ཐེངས་གསུམ་པ་རྒྱལ་ཁའི་ངང་འཚོགས་ནས་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་སྒྱུར་བཅོས་སྔར་བས་ཟབ་སྤེལ་བྱས་ཏེ། ཀྲུང་གོའི་ལུགས་ཀྱི་དེང་རབས་ཅན་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི་ཐད་བཀོད་སྒྲིག་བྱས་པ་རེད། ང་ཚོས་ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་དབུ་བརྙེས་ནས་ལོ་ངོ་75འཁོར་བར་རྟེན་འབྲེལ་གཟབ་རྒྱས་ཞུས་པས། རྒྱལ་ཡོངས་མི་རིགས་ཁག་གི་མི་དམངས་ཀྱི་རྒྱལ་གཅེས་སྤྲོ་སེམས་དང་འབད་འཐབ་སྙིང་སྟོབས་སྐུལ་སློང་ཆེན་པོ་བྱས་ཡོད། ལོ་གཅིག་གི་རིང་། ཕྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་གནོན་ཤུགས་ཇེ་ཆེ་དང་ནང་ཁུལ་གྱི་དཀའ་ངལ་ཇེ་མང་དུ་ཕྱིན་པའི་རྙོག་འཛིང་དང་ཛ་དྲག་ཆེ་བའི་དུས་བབ་ཀྱི་མདུན་དུ། བློ་མཐུན་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་སྲོག་ཤིང་གནང་བའི་ཏང་ཀྲུང་དབྱང་གི་འགོ་ཁྲིད་སྟོབས་ལྡན་འོག རྒྱལ་ཡོངས་མི་རིགས་ཁག་གི་མི་དམངས་ཀྱིས་འབད་འབུངས་ཡར་བརྩོན་དང་འགག་སྒྲོལ་དཀའ་སེལ་བྱས་ཏེ། དཔལ་འབྱོར་འཁོར་སྐྱོད་སྤྱིའི་ཆ་ནས་བརྟན་པོ་དང་བརྟན་ཐོག་ཡར་འཕེལ་བྱུང་ཞིང་། ལོ་ཧྲིལ་པོའི་དཔལ་འབྱོར་དང་སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་དམིགས་ཚད་ལས་འགན་གཙོ་བོ་བདེ་བླག་ངང་ལེགས་གྲུབ་བྱུང་བ། སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྐུལ་འདེད་ཏན་ཏིག་བཏང་བ་དང་། ཐོན་སྐྱེད་ནུས་ཤུགས་གསར་མ་བརྟན་པོའི་ངང་འཕེལ་རྒྱས་བཏང་ཡོད། རང་རྒྱལ་གྱི་དཔལ་འབྱོར་སྟོབས་ཤུགས་དང་། ཚན་རྩལ་སྟོབས་ཤུགས། ཕྱོགས་བསྡུས་རྒྱལ་སྟོབས་བཅས་རྒྱུན་མཐུད་ཆེ་རུ་ཕྱིན་པ་དང་། ཀྲུང་གོའི་ལུགས་ཀྱི་དེང་རབས་ཅན་གྱིས་གོམ་སྟབས་གསར་པ་བརྟན་པོ་སྤོས་པས། ང་ཚོའི་དུས་རབས་གསར་པ་དང་རྒྱང་ལམ་གསར་པར་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་དེང་རབས་ཅན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་པའི་ཆོད་སེམས་དང་གདེང་ཚོད་སྔར་བས་བརྟན་དུ་ཕྱིན་ཡོད།

“བརྟན”གྱི་རྣམ་པ་སྲ་བརྟན་དང་རྒྱུན་མཐུད་བྱུང་ཡོད། མཚོན་ཚུལ་གཙོ་བོ་ནི་དཔལ་འབྱོར་གཞི་ཁྱོན་བརྟན་པོའི་ངང་རྒྱ་བསྐྱེད་དེ། རྒྱལ་ནང་གི་ཐོན་སྐྱེད་རིན་ཐང་བསྡོམས་འབོར་སྒོར་དུང་ཕྱུར་ཁྲི་134.9ཟིན་ནས་5%འཕར་བ་དང་། འཕར་ཚད་འཛམ་གླིང་གི་དཔལ་འབྱོར་དངོས་ཚན་གཙོ་བོའི་མདུན་གྲལ་དུ་སླེབས་ནས་གོ་ལ་ཧྲིལ་པོའི་དཔལ་འབྱོར་འཕར་སྣོན་ཡོང་བར་བྱས་རྗེས་འཇོག་ཚད་30%ཡས་མས་སུ་མཐའ་འཁྱོངས་བྱས་ཡོད། ལས་ཞུགས་དང་ཟོག་གོང་སྤྱིའི་ཆ་ནས་བརྟན་པོ་བྱུང་སྟེ། གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་རྡལ་གྱི་ལས་ཞུགས་མི་གྲངས་ཁྲི་1256གསར་དུ་འཕར་བ་དང་། གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་རྡལ་གྱི་བརྟག་དཔྱད་ལས་ཀ་ཤོར་ཚད་ཆ་སྙོམས་སུ་5.1%ཡིན་ཞིང་། སྡོད་དམངས་ཀྱི་འཛད་སྤྱོད་རིན་གོང་0.2%འཕར་ཡོད། རྒྱལ་སྤྱིའི་གཏོང་ཡོང་གཞི་རྩའི་ཆ་ནས་དོ་མཉམ་བྱུང་སྟེ། ཕྱི་ཕྱོགས་ཚོང་དོན་གྱི་གཞི་ཁྱོན་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཟིན་ཐོ་གསར་པ་བཏོད་ཡོད། རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྲོམ་རའི་ཐོབ་སྐལ་བརྟན་ཐོག་ཡར་འཕར་བྱུང་བ་དང་། ཕྱི་དངུལ་གསོག་འཇོག་ཨ་སྒོར་དུང་ཕྱུར་ཁྲི་3.2ལས་བརྒལ་ཡོད། དམངས་འཚོ་འགན་སྲུང་བརྟན་པོ་བྱུང་སྟེ། སྡོད་དམངས་མི་རེའི་ཆ་སྙོམས་ལག་ཐོག་ཡོང་འབབ་དངོས་སུ་5.1%འཕར་ཡོད། དབུལ་བྲལ་འགག་སྒྲོལ་གྱི་གྲུབ་འབྲས་རྒྱུན་མཐུད་ངང་སྲ་བརྟན་དང་རྒྱ་སྐྱེད་བཏང་བ་དང་། འོས་འགན་སློབ་གསོ་དང་། གཞི་རྩའི་རྒན་གསོ། གཞི་རྩའི་སྨན་བཅོས། སྤྱི་ཚོགས་རོགས་སྐྱོབ་སོགས་འགན་སྲུང་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་ཡོད། གཙོ་གནད་ཁྱབ་ཁོངས་ཀྱི་ཉེན་ཁ་འདུམ་སེལ་གོ་རིམ་ལྡན་པ་དང་ཕན་ནུས་ལྡན་པ་བྱུང་བ་དང་། སྤྱི་ཚོགས་སྤྱི་ཡོངས་བརྟན་ལྷིང་རྒྱུན་འཁྱོངས་ཐུབ་ཡོད།

“འཕེལ”བའི་གོམ་སྟབས་བརྟན་པོ་དང་ནུས་ལྡན་བྱུང་ཡོད། མཚོན་ཚུལ་གཙོ་བོ་ནི་ཐོན་ལས་རིམ་སྤར་ལ་འཕེལ་རིམ་གསར་པ་བྱུང་སྟེ། འབྲུ་རིགས་ཐོན་འབོར་རྒྱ་མ་དུང་ཕྱུར་ཁྲི་1.4ཡི་སྐས་རིམ་གསར་པར་ཐོག་མར་སླེབས་པ་དང་མུའུ་རེའི་ཐོན་ཚད་རྒྱ་མ་10.1འཕར་ཡོད། ལག་རྩལ་མཐོ་བའི་བཟོ་སྐྲུན་ལས་རིགས་དང་སྒྲིག་ཆས་བཟོ་སྐྲུན་ལས་རིགས་ཀྱི་འཕར་ཐང་8.9%དང་7.7%སོ་སོར་འཕར་བ་དང་། ནུས་རྒྱུ་གསར་པའི་རླངས་འཁོར་གྱི་ལོ་རེའི་ཐོན་ཚད་ཁྲི་1300ལས་བརྒལ་ཡོད། ཆ་འཕྲིན་བརྒྱུད་གཏོང་མཉེན་ཆས་དང་ཆ་འཕྲིན་ལག་རྩལ་ཞབས་ཞུའི་ལས་རིགས། བོགས་མར་གཏོང་ལེན་དང་ཚོང་དོན་ཞབས་ཞུའི་ལས་རིགས་ཀྱི་འཕར་ཐང་10.9%དང་10.4%སོ་སོར་འཕར་ཡོད། གསར་གཏོད་བྱེད་ནུས་ལ་མཐོར་འདེགས་གསར་པ་བྱུང་སྟེ། འདུས་གྲུབ་གློག་ལམ་དང་། མིས་བཟོས་རིག་ནུས། ཚད་རྡུལ་ཚན་རྩལ་སོགས་ཁྱབ་ཁོངས་ལ་གྲུབ་འབྲས་གསར་པ་ཐོབ་ཡོད། “ཟླ་བའི་ལྷ་མོ་ཨང་དྲུག་པ”ཡིས་མིའི་རིགས་ཀྱིས་ཟླ་བའི་གོ་ལའི་རྒྱབ་ངོས་ནས་དཔེ་ལེན་ཐོག་མ་བྱས་ནས་ཕྱིར་ལོག་མངོན་འགྱུར་བྱུང་བ་དང་། “ཕུགས་འདུན”རྟགས་ཅན་གྱི་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོའི་གསོར་འབིགས་རྩད་ཞིབ་གྲུ་གཟིངས་བསྐྲུན་ཚར་ནས་གྲལ་དུ་བཙུད་པ། ལག་རྩལ་གན་རྒྱའི་ཚོང་འགྲིག་དངུལ་འབོར་11.2%འཕར་ཡོད། སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་གི་སྤུས་ཚད་ལ་ལེགས་བཅོས་གསར་པ་བྱུང་སྟེ། ས་ཁུལ་རིམ་པ་དང་དེའི་ཡན་གྱི་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་ཕྲ་རྡུལ་(PM2.5)གར་ཚད་ཆ་སྙོམས་2.7%ཆག་པ་དང་། གནམ་གཤིས་ཡག་པའི་ཉིན་གྲངས་ཀྱི་བསྡུར་ཚད་87.2%བར་འཕར་ཡོད། ས་ངོས་ཆུ་སྤུས་བཟང་པོའི་བཅད་ངོས་ཀྱི་བསྡུར་ཚད་90.4%བར་མཐོ་རུ་ཕྱིན་ཡོད། རྩིས་གཞི་རེའི་རྒྱལ་ནང་ཐོན་སྐྱེད་རིན་ཐང་བསྡོམས་འབོར་གྱི་ནུས་ཁུངས་ཟད་གྲོན་ཆག་ཚད་3%ལས་བརྒལ་བ་དང་། བསྐྱར་སྐྱེས་ཐུབ་པའི་ནུས་རྒྱུའི་སྒྲིག་སྦྱོར་འཕྲུལ་འཁོར་ཆན་ཝ་དུང་ཕྱུར་3.7གསར་སྣོན་བྱུང་ཡོད། སྒྱུར་བཅོས་སྒོ་འབྱེད་ལ་ཐོད་བརྒལ་གསར་པ་བྱུང་སྟེ། ཏང་གི་སྐབས་ཉི་ཤུ་པའི་ཀྲུང་ཨུ་ཚང་འཛོམས་གྲོས་ཚོགས་ཐེངས་གཉིས་པ་དང་གསུམ་པའི་སྒྱུར་བཅོས་བཀོད་སྒྲིག་དོན་འཁྱོལ་ནུས་ལྡན་ཏན་ཏིག་བྱས་པ་དང་། སྒྲིག་གཞི་སྒྱུར་བཅོས་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་ལེགས་གྲུབ་བྱུང་བ། རྒྱལ་ཡོངས་གཅིག་གྱུར་གྱི་ཁྲོམ་ར་ཆེན་པོ་འཛུགས་པ་དང་། ཁྲིམས་བཀོད་ལས་འཁྱུར་ངལ་གསོའི་ལོ་ཚད་རིམ་བཞིན་ཕྱིར་འགྱངས་བྱེད་པ་སོགས་ཀྱི་སྒྱུར་བཅོས་བྱེད་ཐབས་གནད་ཆེན་གཅིག་རྗེས་གཉིས་མཐུད་དུ་བཏོན་པ། བཟོ་སྐྲུན་ལས་རིགས་ཁྱབ་ཁོངས་ཀྱི་ཕྱི་དངུལ་ཞུགས་འཐུས་ཚོད་འཛིན་བྱེད་ཐབས་ཚང་མ་མེད་པར་བཟོས་པ། “རྒྱུད་གཅིག་ལམ་གཅིག”མཉམ་སྐྲུན་གྱི་ཚོང་དོན་མ་འཇོག་མཉམ་ལས་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་རྒྱ་སྐྱེད་རིམ་སྤར་བྱས་ཡོད།

འདས་ཟིན་པའི་ལོ་གཅིག་ལ་ཕྱིར་དྲན་བྱས་ཚེ། གྲུབ་འབྲས་ནི་ལས་སླ་པོར་ཐོབ་པ་ཞིག་མིན། དཀའ་ངལ་དང་འགྲན་སློང་མང་པོའི་མདུན་དུ་ང་ཚོས་གསོག་འབོར་སྲིད་ཇུས་ལག་བསྟར་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་ཞིང་། སྤྱི་ཁོག་སྙོམས་སྒྲིག་དུས་ཐོག་ཏུ་ལེགས་སྒྱུར་བྱས་ནས་ཕན་ནུས་ལྡན་པའི་སྒོ་ནས་ཁ་གཏད་ཧུར་ཐག་བཅག་ཡོད། ལྷག་པར་དུ་ཟླ་9ཚེས་26ཉིན་ཀྲུང་དབྱང་ཆབ་སྲིད་ཅུས་ཀྱི་གྲོས་ཚོགས་ཐོག་བློ་ཐག་ཆོད་པོས་བཀོད་སྒྲིག་བྱས་པའི་འཕར་འབོར་སྲིད་ཇུས་སྡེབ་གཅིག་ལག་བསྟར་དོན་འཁྱོལ་མཐའ་གཅིག་ཏུ་བྱས་ཏེ། དཔལ་འབྱོར་མངོན་གསལ་དོད་པོས་བསྐྱར་འཕར་ཡོང་བར་སྐུལ་འདེད་བཏང་བ་དང་། སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་གདེང་ཚོད་ནུས་ལྡན་ངང་ཆེ་རུ་ཕྱིན་པས། ལོ་ཧྲིལ་པོའི་དམིགས་འབེན་མངོན་གྱུར་བྱེད་པར་སྐུལ་སྤེལ་བཏང་ཡོད་ལ། ད་ལོའི་འཕེལ་རྒྱས་ལའང་རྨང་གཞི་ལེགས་པོ་བཏིང་ཡོད། བརྒྱུད་རིམ་འདིའི་ཁྲོད་དུ། ང་ཚོར་དཔལ་འབྱོར་ལས་དོན་ལ་ཆོས་ཉིད་རང་བཞིན་གྱི་ངོས་འཛིན་གཏིང་ཟབ་བྱུང་ཞིང་། ཏང་ཀྲུང་དབྱང་གི་གཅིག་སྡུད་གཅིག་གྱུར་གྱི་འགོ་ཁྲིད་ནི་དཔལ་འབྱོར་ལས་དོན་ཡག་པོ་སྒྲུབ་པའི་རྩ་བའི་འགན་ལེན་ཡིན་པར་སྔར་བས་ངོས་འཛིན་ཐོབ་ཡོད་པས། ནུས་ལྡན་ཁྲོམ་ར་དང་བྱས་པ་ཅན་གྱི་སྲིད་གཞུང་། སྤྱིའི་འདོན་སྤྲོད་དང་སྤྱིའི་དགོས་མཁོ། སྒུལ་ནུས་གསར་པ་སྐྱེད་སྲིང་དང་སྒུལ་ནུས་རྙིང་པ་གསར་སྒྱུར། འཕར་འབོར་ལེགས་སྒྱུར་དང་གསོག་འབོར་འཁྲུག་གཏོང་། སྤུས་ཚད་མཐོར་འདེགས་དང་སྤྱི་འབོར་ཆེར་སྐྱེད་བཅས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་ངེས་པར་དུ་སྤྱི་འདོམས་ཡག་པོ་བྱེད་དགོས། བློ་མཐུན་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་སྲོག་ཤིང་གནང་བའི་ཏང་ཀྲུང་དབྱང་གི་འགྱུར་མེད་སྟོབས་ལྡན་གྱི་འགོ་ཁྲིད་འོག རྒྱལ་ཡོངས་གོང་འོག་ཚང་མས་སྟོབས་ཤུགས་གཅིག་སྒྲིལ་གྱིས་འགག་སྒྲོལ་བྱས་ན། རང་རྒྱལ་གྱི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྒྲོལ་མི་ཐུབ་པའི་དཀའ་གནད་མེད་པ་ལག་ལེན་དངོས་ལས་སླར་ཡང་ར་སྤྲོད་བྱུང་ཡོད།

■ ལོ་གཅིག་གི་རིང་ཡུལ་དུས་དང་བསྟུན་ནས་སྤྱི་ཁོག་སྙོམས་སྒྲིག་ལ་ཤུགས་སྣོན་དང་གསར་གཏོད་བྱས་ཏེ། དཔལ་འབྱོར་བསྐྱར་འཕར་ལེགས་འགྱུར་ཡོང་བར་སྐུལ་འདེད་བཏང་བ།

ཚེས་5ཉིན། རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་གི་ཙུང་ལི་ལི་ཆང་གིས་སྲིད་གཞུང་གི་ལས་དོན་སྙན་སྒྲོན་ནང་ངོ་སྤྲོད་གནང་དོན། ལོ་གཅིག་གི་རིང་། ཡུལ་དུས་དང་བསྟུན་ནས་སྤྱི་ཁོག་སྙོམས་སྒྲིག་ལ་ཤུགས་སྣོན་དང་གསར་གཏོད་བྱས་ཏེ། དཔལ་འབྱོར་བསྐྱར་འཕར་ལེགས་འགྱུར་ཡོང་བར་སྐུལ་འདེད་བཏང་ཡོད།

ན་ནིང་གི་དུས་ཚིགས་དང་པོར་དཔལ་འབྱོར་འགོ་ཡག་པོ་བརྩམས་ཡོད་མོད། འོན་ཀྱང་རྒྱལ་ཁབ་ཕྱི་ནང་གི་ཕྱོགས་མང་པོའི་རྒྱུ་རྐྱེན་གྱི་ཤུགས་རྐྱེན་ཐེབས་པའི་དབང་གིས། དུས་ཚིགས་གཉིས་པར་སླེབས་རྗེས་དམིགས་ཚད་གཙོ་བོ་བསྟུད་མར་ཆག་པ་དང་། ཆག་པའི་གནོན་ཤུགས་ཆེ་རུ་ཕྱིན་ཡོད། ང་ཚོས་དུས་འཁོར་ལས་ལྡོག་པའི་སྙོམས་སྒྲིག་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་ནས་མངོན་གསལ་དོད་པའི་གནད་དོན་ལ་དམིགས་གཏད་རང་བཞིན་ལྡན་པའི་སྲིད་ཇུས་ལག་བསྟར་བྱས་ཤིང་། བསགས་འབོར་དང་འཕར་འབོར་སྲིད་ཇུས་དོན་འཁྱོལ་དམ་འཛིན་བྱས་ཏེ། དགོས་མཁོ་ཅུང་མགྱོགས་མྱུར་ངང་བསྐྱར་འཕར་ཡོང་བར་སྐུལ་འདེད་བཏང་ཡོད། ཐོན་སྐྱེད་འཕར་ཚད་མགྱོགས་སུ་ཕྱིན་པ་དང་། ཁྲོམ་རའི་སྔོན་དཔག་མངོན་གསལ་དོད་པོས་ལེགས་བཅོས་བྱུང་ནས་ལོ་ཧྲིལ་པོའི་དཔལ་འབྱོར་འཁོར་སྐྱོད་ལ་དུས་འགོར་མཐོ་བ་དང་། དུས་འབྲིང་དམའ་བ། དུས་མཇུག་འཕར་བ་བཅས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཐོན་ཡོད། ནོར་སྲིད་ཀྱི་དངུལ་ལོར་སྲིད་ཇུས་ལག་བསྟར་ནུས་ལྡན་བྱས་པ་དང་། གཏོང་སྒོའི་གཞི་ཁྱོན་རྒྱ་བསྐྱེད་པ་དང་། གཙོ་གནད་ཁྱབ་ཁོངས་ཀྱི་ནོར་ཤུགས་འགན་སྲུང་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་ཡོད། བཅོལ་དངུལ་གྲབས་གསོག་བྱེད་ཚད་དང་སྲིད་ཇུས་ཀྱི་སྐྱེད་ཚད་ཐེངས་གཉིས་ཕབ་པ་དང་། སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་མ་དངུལ་བསྡུ་སྒྲིལ་གྱི་མ་གནས་སྔར་བས་དམའ་རུ་བཏང་ཡོད། ཕན་ནུས་ལྡན་པའི་དགོས་མཁོ་རྒྱ་སྐྱེད་གཏོང་བར་དམིགས་ནས“གནད་གཉིས”འཛུགས་སྐྲུན་ལ་སྐུལ་འདེད་ཏན་ཏིག་བཏང་བ་དང་། “གསར་གཉིས” ལས་དོན་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་ཤུགས་ཆེན་བྱས་པ། སྒྲིག་ཆས་ཉོ་སྒྲུབ་ཐད་མ་དངུལ་འཇོག་གྲངས་15.7%འཕར་བ་དང་། ཁྱིམ་སྤྱོད་གློག་ཆས་རིགས་ཀྱི་ཚོང་ཟོག་སིལ་འཚོང་དངུལ་འབོར་12.3%འཕར་ཡོད། ས་ཁང་ཐོན་ལས་ཁྲོམ་ར་ཆག་ཆད་བསྐྱར་འཕར་ཡོང་བར་སྐུལ་འདེད་བཏང་སྟེ། སྡོད་ཁང་དངུལ་བུན་གྱི་སྐྱེད་ཚད་དང་ཐོག་མའི་གཏོང་སྤྲོད་བསྡུར་ཚད་དམའ་རུ་བཏང་བ་དང་། སྡོད་དམངས་ཀྱི་གསོག་འབོར་ཁང་བུན་གྱི་སྐྱེད་ཀའི་ལོ་རེའི་གཏོང་སྒོ་ཧ་ལམ་སྒོར་དུང་ཕྱུར་1500ཉུང་དུ་བཏང་ཡོད། ཉོ་ཚོང་ལྷུ་ཚིགས་ཀྱི་ཁྲལ་གྲོན་ཆུ་ཚད་དམའ་རུ་བཏང་བ་དང་། སྤྲོད་ངེས་ཁང་པའི་ལས་དོན་ལ་སྐུལ་འདེད་ཏན་ཏིག་བཏང་ཡོད། མ་རྩའི་ཁྲོམ་ར་བརྟན་དུ་བཏང་བ་དང་། རྨང་གཞིའི་རང་བཞིན་གྱི་ལམ་ལུགས་གང་མགྱོགས་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་བཏང་བ། བརྗེ་རེས་སྟབས་བདེ་དང་། ཕྱིར་ཉོ་འཕར་འཛིན་གྱི་དངུལ་བུན་བསྐྱར་མ་སོགས་ཀྱི་ལག་ཆ་གསར་འཛུགས་བྱས་པས་ཁྲོམ་རའི་འཁྲུག་ཆ་ཆེ་རུ་ཕྱིན་ཡོད། ས་གནས་ཀྱི་ཆེད་དམིགས་བུ་ལོན་བཅད་གྲངས་ཐེངས་གཅིག་ལ་སྒོར་དུང་ཕྱུར་ཁྲི་6མང་དུ་བཏང་ནས་གསོག་འབོར་མངོན་མེད་བུ་ལོན་ལ་བརྗེ་ལེན་བྱས་པ། ས་གནས་ཀྱི་དངུལ་རྩའི་སྒྲིག་གཞི་འབྲིང་ཆུང་སྒྱུར་བཅོས་གྱི་ཉེན་ཁ་སེལ་བར་བརྟན་པོའི་ངང་སྐུལ་འདེད་བཏང་ཡོད།

■ ལོ་གཅིག་གི་རིང་བློ་བརྟན་འགྱུར་མེད་ཀྱིས་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་སྒྱུར་བཅོས་ཟབ་སྤེལ་དང་སྒོ་མོ་འབྱེད་རྒྱ་ཆེ་རུ་བཏང་སྟེ། འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ནང་སྐྱེས་སྒུལ་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་བ།

ཚེས་5ཉིན། རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་གི་ཙུང་ལི་ལི་ཆང་གིས་སྲིད་གཞུང་གི་ལས་དོན་སྙན་སྒྲོན་ནང་ངོ་སྤྲོད་གནང་དོན། ལོ་གཅིག་གི་རིང་། བློ་བརྟན་འགྱུར་མེད་ཀྱིས་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་སྒྱུར་བཅོས་ཟབ་སྤེལ་དང་སྒོ་མོ་འབྱེད་རྒྱ་ཆེ་རུ་བཏང་སྟེ། འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ནང་སྐྱེས་སྒུལ་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་ཡོད།

རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་གཅིག་གྱུར་ཁྲོམ་རར་འགོག་རྐྱེན་བཟོ་བའི་གཏན་འབེབས་དང་སྒྲུབ་སྟངས་གཙང་བཤེར་དང་རྩིས་མེད་དུ་བཏང་ཞིང་། དྲང་སྙོམས་འགྲན་རྩོད་ཀྱི་ཞིབ་བཤེར་སྲོལ་ཡིག་གཏན་འབེབས་དང་ལག་བསྟར་བྱས་པ་དང་། ས་གནས་ཀྱི་ཚོང་འགུག་དངུལ་འདྲེན་ཚད་ལྡན་དུ་གཏོང་བའི་བྱེད་ཐབས་བཏོན་ཡོད། གཞུང་ཁོངས་ཁེ་ལས་སྒྱུར་བཅོས་ཟབ་སྤེལ་དང་། གཞུང་ཁོངས་དཔལ་འབྱོར་གྱི་བཀོད་པ་རྒྱུན་མཐུད་ལེགས་སྒྱུར་བྱས་ཡོད། རྒྱལ་ཡོངས་མི་དམངས་འཐུས་ཚོགས་རྒྱུན་ལས་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་ལ་དམངས་གཉེར་དཔལ་འབྱོར་སྐུལ་སྤེལ་བཅའ་ཁྲིམས་མ་ཟིན་གྲོས་ཞིབ་གནང་བྱར་ཕུལ་ནས་དམངས་གཉེར་དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བའི་ཁོར་ཡུག་ལེགས་བཅོས་བྱས་ཡོད། ཕྱི་ཕྱོགས་ཚོང་དོན་གྱི་འཕར་གཞི་གསར་པ་རྒྱ་སྐྱེད་ཧུར་ཐག་བཏང་བ་དང་། ཕྱིར་གཏོང་ནང་འདྲེན་གྱི་གྲུབ་ཚུལ་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་ལེགས་སྒྱུར་བྱས་ཏེ། ཕྱི་ཕྱོགས་ཚོང་དོན་གྱི་དཔལ་འབྱོར་འཕར་སྣོན་ཡོང་བར་བྱས་རྗེས་སྔར་ལས་ཆེ་བ་བཞག་ཡོད། རྒྱལ་སྒྲོལ་ཞབས་ཞུའི་ཚོང་དོན་གྱི་ལྡོག་ཕྱོགས་གསལ་ཐོ་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་ལག་བསྟར་བྱས་པ། གནས་ཐང་འཕར་བའི་གློག་འཕྲིན་དང་། སྐྱེ་དངོས་ལག་རྩལ། མ་དངུལ་ཁེར་འཇོག་སྨན་ཁང་བཅས་སྒོ་འབྱེད་ཚོད་ལྟ་བྱས་པ། ཕྱོགས་རྐྱང་སྒོ་མོ་འབྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་ནས་ཀྲུང་གོ་དང་ཕྱི་འབྲེལ་གྱི་འབྲེལ་བ་བཙུགས་ཡོད་པའི་དར་རྒྱས་ཞན་ཤོས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཐོན་རྫས་ཚང་མར་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་སྒོ་ཁྲལ་མེད་པའི་ཐོབ་ཐང་སྤྲད་ཡོད། ཕྱོགས་རྐྱང་ཐོངས་མཆན་མི་དགོས་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཁྱབ་ཁོངས་རྒྱ་སྐྱེད་བཏང་བ་དང་། རྒྱལ་ཁོངས་བརྒྱུད་པར་ཐོངས་མཆན་འགོད་མི་དགོས་པར་མངའ་ཁོངས་ནང་དུ་སྡོད་ཆོག་པའི་དུས་ཚོད་ཆུ་ཚོད་240བར་རིང་དུ་བཏང་བས། རྒྱལ་ཁོངས་སུ་ཡོང་བའི་ཡུལ་སྐོར་བ་རྒྱུན་མཐུད་ངང་མང་དུ་ཕྱིན་ཡོད། སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི“རྒྱུད་གཅིག་ལམ་གཅིག”མཉམ་སྐྲུན་བྱེད་པར་གྲུབ་འབྲས་མངོན་གསལ་དོད་པོ་ཐོབ་པ་དང་། ལས་གྲྭ་གནད་ཆེན་དང་དམངས་འཚོའི་ལས་གཞི་ཁག་ཅིག་བརྟན་པོའི་ངང་ལག་བསྟར་བྱས་ཡོད།

■ ལོ་གཅིག་གི་རིང་གསར་གཏོད་ལ་བརྟེན་ནས་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྐུལ་འདེད་ཤུགས་ཆེན་བཏང་སྟེ། ཐོན་ལས་གྲུབ་ཚུལ་ལེགས་སྒྱུར་རིམ་སྤར་ལ་སྐུལ་སྤེལ་བཏང་བ།

ཚེས་5ཉིན། རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་གི་ཙུང་ལི་ལི་ཆང་གིས་སྲིད་གཞུང་གི་ལས་དོན་སྙན་སྒྲོན་ནང་ངོ་སྤྲོད་གནང་དོན། ལོ་གཅིག་གི་རིང་།གསར་གཏོད་ལ་བརྟེན་ནས་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྐུལ་འདེད་ཤུགས་ཆེན་བཏང་སྟེ། ཐོན་ལས་གྲུབ་ཚུལ་ལེགས་སྒྱུར་རིམ་སྤར་ལ་སྐུལ་སྤེལ་བཏང་ཡོད།

ཚན་རྩལ་རྒྱལ་ཁབ་སྟོབས་ལྡན་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་པར་སྐུལ་འདེད་བཏང་བ་དང་། ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཚན་རྩལ་ཆེད་དམིགས་ལས་གཞི་གནད་ཆེན་ལག་བསྟར་བྱེད་འགོ་བཙུགས་པ། ཚན་རྩལ་རྨང་གཞིའི་སྒྲིག་བཀོད་གནད་ཆེན་གྱི་མ་ལག་གང་མགྱོགས་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་བཏང་བ། རྩེར་སོན་གསར་གཏོད་ཤེས་ལྡན་པ་གསོ་སྐྱོང་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་ཡོད། བཟོ་ལས་དཔལ་འབྱོར་འཁོར་སྐྱོད་བརྟན་དུ་བཏང་བ་དང་། བཟོ་སྐྲུན་ལས་རིགས་ཀྱི་ལག་རྩལ་སྒྱུར་བཀོད་རིམ་སྤར་བྱེད་པར་སྐུལ་འདེད་བཏང་སྟེ། བཟོ་སྐྲུན་ལས་རིགས་ལ་མ་དངུལ་འཇོག་གྲངས་9.2%འཕར་ཡོད། རྒྱལ་ཁབ་རིམ་པའི་སྔོན་ཐོན་བཟོ་སྐྲུན་ལས་རིགས་ཁྱུ་ཚོགས་ཁག་ཅིག་གསར་དུ་སྐྱེད་སྲིང་བྱས་ཏེ། ཚོང་ལས་མཁའ་སྐྱོད་དང་། བྱང་སྐར་ཉེར་སྤྱོད། གསོག་ནུས་དཔེ་གསར་སོགས་གསར་དར་ཐོན་ལས་འཕེལ་རྒྱས་མགྱོགས་པོ་བྱུང་ཡོད། ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་དང་བདེ་འཇགས་སོགས་བཙན་ཤེད་རང་བཞིན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཚད་གཞི་གཏན་འབེབས་དང་བཟོ་བཅོས་བྱས་ཡོད། གྲངས་འཛིན་ཀྲུང་གོ་འཛུགས་སྐྲུན་ཇེ་མགྱོགས་སུ་བཏང་བ་དང་། གྲངས་འཛིན་དཔལ་འབྱོར་གྱི་སྲོག་ཤིང་ཐོན་ལས་ཀྱི་འཕར་ཐང་གིས་རྒྱལ་ནང་ཐོན་སྐྱེད་རིན་ཐང་བསྡོམས་འབོར་ཁྲོད་ཟིན་པའི་བསྡུར་ཚད་10%ཡས་མས་སུ་སླེབས་ཡོད།

■ ལོ་གཅིག་གི་རིང་གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་གསེབ་ཀྱི་ས་ཁོངས་མཐུན་སྦྱོར་ངང་འཕེལ་རྒྱས་ཡོང་བར་སྤྱི་འདོམས་བྱས་ཏེ། དཔལ་འབྱོར་གྱི་བཀོད་པ་ལེགས་སྒྱུར་བྱས་པ།

ཚེས་5ཉིན། རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་གི་ཙུང་ལི་ལི་ཆང་གིས་སྲིད་གཞུང་གི་ལས་དོན་སྙན་སྒྲོན་ནང་ངོ་སྤྲོད་གནང་དོན། ལོ་གཅིག་གི་རིང་། གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་གསེབ་ཀྱི་ས་ཁོངས་མཐུན་སྦྱོར་ངང་འཕེལ་རྒྱས་ཡོང་བར་སྤྱི་འདོམས་བྱས་ཏེ། དཔལ་འབྱོར་གྱི་བཀོད་པ་ལེགས་སྒྱུར་བྱས་ཡོད།

གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་རྡལ་ཅན་དཔེ་གསར་འཐབ་ཇུས་ཀྱི་ལོ་ལྔའི་བྱ་སྤྱོད་འཆར་གཞི་དངོས་སུ་བཏོན་ནས་ལག་བསྟར་བྱས་པ་དང་། གྲོང་ཁྱེར་གསར་སྒྱུར་ལ་སྐུལ་འདེད་ཏན་ཏིག་བཏང་ཞིང་། རྒྱུན་སྡོད་མི་འབོར་གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་རྡལ་ཅན་དུ་འགྱུར་ཚད་67%བར་མཐོ་རུ་བཏང་ཡོད། རྒྱུན་འཁྱོངས་ལྷོད་མེད་ཀྱིས་ཞིང་ལས་རྨང་གཞི་བརྟན་དུ་བཏང་བ་དང་། གེགས་འགོག་གེགས་སེལ་དང་ཕྱོགས་བསྡུས་ཐོན་སྐྱེད་བྱེད་ནུས་བརྟན་པོའི་ངང་མཐོར་འདེགས་བྱུང་ཞིང་། གྲོང་གསེབ་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་དར་རྒྱས་གཏོང་བར་གྲུབ་འབྲས་གསར་པ་ཐོབ་ཡོད། ས་ཁོངས་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བའི་སྲིད་ཇུས་ཁག་ཅིག་བཏོན་པ་དང་། ས་ཁོངས་ཀྱི་ལས་གཞི་གནད་ཆེན་ཁག་ཅིག་ལག་བསྟར་བྱས་པ། གཙོ་ནུས་ཐོན་ཁུལ་གྱི་ལམ་ལུགས་སྲིད་ཇུས་ཆ་ཚང་དུ་བཏང་བ་དང་། ས་ཁོངས་མཉམ་འདྲེས་འཕེལ་རྒྱས་ཡོང་བར་འཕེལ་རིམ་གསར་པ་བྱུང་ཡོད།

■ ལོ་གཅིག་གི་རིང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་བྱ་གཞག་འཕེལ་རྒྱས་ཧུར་ཐག་བཏང་སྟེ་དམངས་འཚོའི་བདེ་རྩ་ཆེ་རུ་བཏང་བ།

ཚེས་5ཉིན། རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་གི་ཙུང་ལི་ལི་ཆང་གིས་སྲིད་གཞུང་གི་ལས་དོན་སྙན་སྒྲོན་ནང་ངོ་སྤྲོད་གནང་དོན། ལོ་གཅིག་གི་རིང་། སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་བྱ་གཞག་འཕེལ་རྒྱས་ཧུར་ཐག་བཏང་སྟེ་དམངས་འཚོའི་བདེ་རྩ་ཆེ་རུ་བཏང་ཡོད།

སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་ལས་ཞུགས་གང་ལེགས་ཡོང་བར་སྐུལ་སྤེལ་གཏོང་བའི་སྲིད་ཇུས་དང་བྱེད་ཐབས་དངོས་སུ་བཏོན་ཏེ། ཁེ་ལས་ཀྱིས་ལས་ཞུགས་བསྡུ་ལེན་བྱེད་པར་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་ཞིང་། མཐོ་སློབ་སློབ་ཐོན་སློབ་མ་དང་། དབུལ་བྲལ་མི་འབོར། ཞིང་པ་ལས་མི་སོགས་གཙོ་གནད་མི་ཚོགས་ཀྱི་ལས་ཞུགས་བརྟན་པོ་མཐའ་འཁྱོངས་བྱས་ཡོད། སློབ་གསོའི་རྒྱལ་ཁབ་སྟོབས་ལྡན་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་པར་སྐུལ་འདེད་བཏང་ཡོད། འོས་འགན་སློབ་གསོའི་དུས་མཚམས་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་ལ་དཀའ་ངལ་ཡོད་པའི་ཁྱིམ་ཚང་གི་སློབ་མའི་འཚོ་བའི་གསབ་དངུལ་ཚད་གཞི་མཐོ་རུ་བཏང་ཡོད། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྦྱངས་འབྲས་བྱ་དགའ་དང་སློབ་སྐྱོར་རོགས་དངུལ་ཚད་འཕར་ཁྱོན་སྐྱེད་དང་སློབ་རོགས་དངུལ་བུན་གྲངས་སྤར་སྐྱེད་གཅོག་བཏང་བས་སློབ་མ་མི་ཐེངས་ཁྲི་3400ལྷག་ལ་ཕན་པ་ཐོབ་ཡོད། “གཉིས་འཕྲི”ཡི་གྲུབ་འབྲས་སྲ་བརྟན་དུ་བཏང་བ་དང་། རྨང་གཞིའི་སློབ་གསོའི་སྐྱེ་ཁམས་རྒྱུན་མཐུད་ལེགས་སུ་བཏང་ཡོད། སྨན་བཅོས་སྒྲིག་གཞིས་ཞིབ་བཤེར་དང་བརྟག་དཔྱད་བྱས་འབྲས་ཕན་ཚུན་ཁས་ལེན་བྱེད་པར་སྐུལ་འདེད་བཏང་ཞིང་། གཞི་རིམ་གྱི་གཅོང་ནད་དང་རྒྱུན་ཐོན་ནད་རིགས་ཀྱི་སྨན་གྱི་སྣ་ཁ་ཇེ་མང་དུ་བཏང་ཡོད། གཙོ་གནད་འགོས་ནད་འགོག་བཅོས་ཏན་ཏིག་བྱས་ཡོད། ལས་བཟོ་པའི་སྨན་བཅོས་འགན་བཅོལ་གྱི་སྒེར་གྱི་རྩིས་ཁྲའི་རོགས་རེས་བྱེད་རྒྱ་ཆེ་རུ་བཏང་ཡོད། གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་གསེབ་སྡོད་དམངས་ཀྱི་རྨང་གཞིའི་རྒན་གསོའི་འཚོ་དངུལ་དང་ལས་འཁྱུར་ངལ་གསོ་མི་སྣའི་གཞི་རྩའི་རྒན་གསོའི་འཚོ་དངུལ་ཇེ་མཐོར་བཏང་ཡོད། རྒན་གསོའི་ཞབས་ཞུའི་སྒྱུར་བཅོས་ཟབ་སྤེལ་བྱས་པ་དང་དབུ་དཀར་དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྐུལ་སྤེལ་གཏོང་བའི་སྲིད་ཇུས་གཏན་འབེབས་བྱས་ཡོད། དབང་པོ་སྐྱོན་ཅན་གྱི་ཁེ་དབང་འགན་སྲུང་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་ཡོད། གཟིགས་སྐྱོང་གསབ་དངུལ་ཚད་གཞི་མཐོ་རུ་བཏང་ཡོད། མ་མཐའི་འཚོ་རྟེན་འགན་སྲུང་གི་ཚད་གཞི་གཏན་འཁེལ་དང་ལེགས་སྒྲིག་བྱེད་པའི་ལམ་སྲོལ་ཆ་ཚང་དུ་བཏང་བ་དང་རོགས་སྐྱོབ་བྱ་ཡུལ་གྱི་ཁྱབ་ཁོངས་རྒྱ་སྐྱེད་བཏང་ཡོད། དཀའ་ངལ་ཡོད་པའི་མང་ཚོགས་ལ་ཐེངས་གཅིག་རང་བཞིན་གྱི་འཚོ་བའི་གསབ་དངུལ་སྤྲད་པས་མི་ཁྲི་1100ལྷག་ལ་ཕན་པ་ཐོབ་ཡོད། རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་ལོ་གསར་དང་དུས་ཆེན་དང་རྗེས་དྲན་ཉིན་མོར་གུང་གསེང་གཏོང་ཐབས་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་བཏང་ཡོད། རིག་གནས་བྱ་གཞག་དང་རིག་གནས་ཐོན་ལས་དར་རྒྱས་གོང་འཕེལ་བཏང་བས་རིག་གནས་དང་ཡུལ་སྐོར་ཁྲོམ་ར་རྒྱུན་མཐུད་ངང་འཁྲུག་ཆ་དོད་དུ་ཕྱིན་ཡོད། ཨེ་ཤེ་ཡའི་དགུན་དུས་ལུས་རྩལ་འགྲན་ཚོགས་སྐབས་དགུ་པ་གྲ་སྒྲིག་དང་སྒྲུབ་གཉེར་ཏན་ཏིག་བྱས་ཤིང་། རྒྱལ་ཡོངས་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་ལུས་རྩལ་འགྲན་ཚོགས་སྐབས་བཅུ་གཉིས་པ་བདེ་བླག་ངང་གཉེར་བ་དང་། རང་རྒྱལ་གྱི་ལུས་རྩལ་པ་རྣམས་ལ་ཕ་རི་སིའི་ཨོ་རྩལ་འགྲན་ཚོགས་ཐོག་མངའ་ཁོངས་ཕྱིའི་འགྲན་བསྡུར་ལ་ཞུགས་པའི་གྲུབ་འབྲས་ཡག་ཤོས་ཐོབ་ཡོད།

■ ལོ་གཅིག་གི་རིང་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ལ་རྒྱུན་མཐུད་ངང་ཤུགས་བརྒྱབ་སྟེ། ལྗང་མདོག་ཐཱན་ཉུང་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ཆུ་ཚད་མཐོ་རུ་བཏང་བ།

ཚེས་5ཉིན། རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་གི་ཙུང་ལི་ལི་ཆང་གིས་སྲིད་གཞུང་གི་ལས་དོན་སྙན་སྒྲོན་ནང་ངོ་སྤྲོད་གནང་དོན། ལོ་གཅིག་གི་རིང་། སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ལ་རྒྱུན་མཐུད་ངང་ཤུགས་བརྒྱབ་སྟེ། ལྗང་མདོག་ཐཱན་ཉུང་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ཆུ་ཚད་མཐོ་རུ་བཏང་ཡོད།

སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་ཕྱོགས་བསྡུས་བཅོས་སྐྱོང་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་ནས་སྦགས་བཙོག་དངོས་རིགས་གཙོ་བོ་འབུད་ཚད་མུ་མཐུད་ཆག་ཡོད། སྐྱེ་ཁམས་མ་ལག་གལ་ཆེན་སྲུང་སྐྱོབ་དང་སླར་གསོའི་ལས་གྲྭ་གནད་ཆེན་ལག་བསྟར་གཏིང་ཟབ་བྱས་པ་དང་། ཐང་རྒོད་ཅན་དུ་འགྱུར་བ་དང་བྱེ་འགྱུར་ས་ཞིང་གི་རྒྱ་ཁྱོན་རྒྱུན་མཐུད་ངང“གཉིས་ཀ་ཁུ་བསྡུ”བྱུང་ཡོད། གཙོ་གནད་ལས་རིགས་ཀྱི་ནུས་བསྲི་ཐཱན་གཅོག་སྒྱུར་བཀོད་ལ་སྐུལ་འདེད་བཏང་བ་དང་། ནུས་རྒྱུ་གསར་པ་གསར་སྤེལ་བེད་སྤྱོད་ལ་སྐུལ་འདེད་བཏང་བ། འགྱུར་རྡོ་མིན་པའི་ནུས་རྒྱུའི་གློག་འདོན་ཚད་ཀྱིས་གློག་འདོན་ཚད་བསྡོམས་འབོར་གྱི་40%ལ་ཉེ་བ་ཟིན་ཡོད། རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་དྲོད་ཁང་རླངས་གཟུགས་རང་མོས་ངང་འབུད་ཚད་ཉུང་དུ་གཏོང་བའི་ཉོ་ཚོང་ཁྲོམ་ར་ཕྱེ་ཡོད། རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་ཐཱན་འབུད་དབང་ཆའི་ཉོ་ཚོང་སྔར་ལས་འཁྲུག་པོ་བྱུང་ཡོད།

■ ལོ་གཅིག་གི་རིང་སྲིད་གཞུང་འཛུགས་སྐྱོང་དང་བཅོས་སྐྱོང་གསར་གཏོད་ལ་ཤུགས་བརྒྱབ་སྟེ། སྤྱི་ཚོགས་ཞི་མཐུན་བརྟན་ལྷིང་མཐའ་འཁྱོངས་བྱས་པ།

ཚེས་5ཉིན། རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་གི་ཙུང་ལི་ལི་ཆང་གིས་སྲིད་གཞུང་གི་ལས་དོན་སྙན་སྒྲོན་ནང་ངོ་སྤྲོད་གནང་དོན། ལོ་གཅིག་གི་རིང་། སྲིད་གཞུང་འཛུགས་སྐྱོང་དང་བཅོས་སྐྱོང་གསར་གཏོད་ལ་ཤུགས་བརྒྱབ་སྟེ། སྤྱི་ཚོགས་ཞི་མཐུན་བརྟན་ལྷིང་མཐའ་འཁྱོངས་བྱས་ཡོད།

ཏང་ཀྲུང་དབྱང་གི་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་ཏང་ནན་སྐྱོང་བྱེད་པའི་འཐབ་ཇུས་བཀོད་སྒྲིག་ལག་བསྟར་དོན་འཁྱོལ་བྱས་པ་དང་། ཀྲུང་དབྱང་གི་གཏན་འབེབས་དོན་ཚན་བརྒྱད་ཀྱི་དགོངས་དོན་དོན་འཁྱོལ་ནན་པོ་བྱས་ཤིང་། ཏང་གི་སྒྲིག་ཁྲིམས་སློབ་སྦྱོང་སློབ་གསོ་ཏན་ཏིག་སྤེལ་ནས་ཕྱི་ཚུལ་རིང་ལུགས་བཅོས་སྒྲིག་ཤུགས་ཆེན་བྱས་ཏེ། གཞི་རིམ་གྱི་ཁུར་པོ་དངོས་སུ་ཡང་དུ་བཏང་བ་དང་། མང་ཚོགས་ཉེ་འགྲམ་གྱི་ཚུལ་མིན་སྤྱོད་ཚུལ་བཅོས་སྐྱོང་གཏིང་ཟབ་བྱས་ཤིང་། ཏང་སྲོལ་སྲིད་གཙང་འཛུགས་སྐྱོང་དང་རུལ་རྒོལ་འཐབ་རྩོད་བྱེད་པར་རྒྱུན་མཐུད་ངང་ཤུགས་བརྒྱབ་ཡོད། ཁྲིམས་ལྟར་སྲིད་འཛིན་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏིང་ཟབ་བཏང་ཡོད། རྒྱལ་ཡོངས་མི་དམངས་འཐུས་ཚོགས་རྒྱུན་ལས་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་ལ་བཅའ་ཁྲིམས་ཀྱི་གྲོས་གཞི་ཁག་19གྲོས་ཞིབ་གནང་བྱར་ཕུལ་བ་དང་། སྲིད་འཛིན་ཁྲིམས་སྲོལ་ཁག་28གཏན་འབེབས་དང་དག་བཅོས་བྱས་ཡོད། རང་རྟོགས་ངང་ཁྲིམས་ལྟར་ལྟ་སྐུལ་དང་ལེན་བྱས་ཡོད། མི་དམངས་འཐུས་ཚོགས་ཀྱི་འཐུས་མིའི་གྲོས་འགོ་དང་སྲིད་གྲོས་ཨུ་ཡོན་གྱི་གྲོས་གཞི་ནན་ཏན་གྱིས་སྒྲུབ་གཉེར་བྱས་ཡོད། སྲིད་འཛིན་ཁྲིམས་བསྟར་ལ་ལྟ་སྐུལ་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་བ་དང་ཁེ་ལས་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པའི་སྲིད་འཛིན་ཞིབ་བཤེར་ཚད་ལྡན་དུ་བཏང་ཡོད། “ནུས་ཆེའི་སྒོ་ནས་དོན་དག་གཅིག་སྒྲུབ་ཐུབ་པའི”གཙོ་གནད་དོན་ཚན་གྱི་གསལ་ཐོ་ཁག་གཉིས་བཏོན་ནས་དྲ་ཐོག་དང་དྲ་ཕྱིའི་ཞབས་ཞུའི་ནུས་པ་སྤྱི་ཡོངས་ནས་མཐོ་རུ་གཏོང་བར་སྐུལ་འདེད་བཏང་ཡོད། སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྐུལ་འདེད་འགྲོ་བར་ཕྱོགས་བསྡུས་ལྟ་སྐུལ་ཞིབ་བཤེར་བྱས་ཡོད། སྤྱི་ཚོགས་བཅོས་སྐྱོང་གསར་གཏོད་དང་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་བཏང་ཡོད། འགལ་བ་དང་རྩོད་གཞི་གྲལ་བཤེར་འདུམ་སེལ་བྱེད་པར་ཤུགས་བརྒྱབ་པ་དང་ཡིག་བསྐུར་ངོ་བཅར་ལས་དོན་ཁྲིམས་སྐྱོང་ཅན་དུ་འགྱུར་བར་སྐུལ་འདེད་བཏང་ཡོད། འཕྲལ་བསྟུན་དོ་དམ་དང་བདེ་འཇགས་ཐོན་སྐྱེད་ལ་ཤུགས་བརྒྱབ་པ་དང་སོལ་རླངས་དང་གློག་སྒུལ་རྐང་འཁོར་སོགས་ཀྱི་བདེ་འཇགས་མངོན་མེད་རྐྱེན་ངན་མུ་ཕྲེང་ཧྲིལ་པོ་ཆེད་དམིགས་བཅོས་སྒྲིག་བྱས་ཡོད། ཆུ་ལོག་དང་ཞོད་སྐྱོན་དང་། རྒྱ་མཚོའི་རླུང་འཚུབ། ས་ཡོམ་སོགས་རང་བྱུང་གནོད་འཚེ་འགོག་ཟོན་ནུས་ལྡན་བྱས་ཡོད། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བདེ་འཇགས་མ་ལག་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་བཏང་ཡོད། ཐལ་སྐྱོད་གྱོད་གཞི་དང་དོན་རྐྱེན་ཐོན་རྒྱུ་ནན་འགོག་བྱས་པ་དང་། ཉེས་གསོག་ཚབས་ཆེན་ལ་ཁྲིམས་ལྟར་ཆད་པ་ནན་པོ་བཅད་དེ་མི་དམངས་མང་ཚོགས་ཀྱི་ཚེ་སྲོག་དང་རྒྱུ་ནོར་གྱི་བདེ་འཇགས་དང་སྤྱི་ཚོགས་བརྟན་ལྷིང་ནུས་ཤུགས་ཡོད་རྒུས་འགན་སྲུང་བྱས་ཡོད།

■ འདས་ཟིན་པའི་ལོ་གཅིག་རིང་ཀྲུང་གོའི་ཁྱད་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཆེན་པོའི་ཕྱི་འབྲེལ་ལ་རྣམ་པ་གསར་པ་བཏོད་པ།

ཚེས་5ཉིན། རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་གི་ཙུང་ལི་ལི་ཆང་གིས་སྲིད་གཞུང་གི་ལས་དོན་སྙན་སྒྲོན་གནང་སྐབས་ངོ་སྤྲོད་གནང་དོན། འདས་ཟིན་པའི་ལོ་གཅིག་རིང་གི་ཀྲུང་གོའི་ཁྱད་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཆེན་པོའི་ཕྱི་འབྲེལ་ལ་རྣམ་པ་གསར་པ་བཏོད་ཡོད།

ཀྲུའུ་ཞི་ཞི་ཅིན་ཕིང་སོགས་ཏང་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་འགོ་ཁྲིད་པ་རྒྱལ་ཁབ་མང་པོར་འཚམས་འདྲིར་ཕེབས་པ་དང་། ཧྲང་ཧའེ་མཉམ་ལས་རྩ་འཛུགས་ཀྱི་དབུ་ཚོགས་དང་། འབོ་གསེར་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དབུ་ཁྲིད་པའི་མཇལ་འཛོམས། ཨེ་ཤེ་ཡ་དང་ཞི་བདེ་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོའི་དཔལ་འབྱོར་མཉམ་ལས་རྩ་འཛུགས་ཀྱི་དབུ་ཁྲིད་པའི་དངོས་གཞི་མིན་པའི་ཚོགས་འདུ། རྒྱལ་ཁབ་ཉི་ཤུའི་ཚོགས་པའི་འགོ་ཁྲིད་པའི་དབུ་ཚོགས། ཨེ་ཤེ་ཡ་ཤར་མའི་མཉམ་ལས་དབུ་ཁྲིད་པའི་མུ་འབྲེལ་གྲོས་ཚོགས་སོགས་ཕྱོགས་མང་དང་ཕྱོགས་གཉིས་ཀྱི་བྱེད་སྒོ་གལ་ཆེན་ལ་ཞུགས་ཡོད། ཀྲུང་གོ་དང་ཨ་ཧྥེ་རི་ཁའི་མཉམ་ལས་གླེང་སྟེགས་ཀྱི་པེ་ཅིང་དབུ་ཚོགས་དང་། ཞི་བདེ་མཉམ་གནས་ཀྱི་རྩ་དོན་དོན་ཚན་ཁག་ལྔ་སྤེལ་ནས་ལོ་ངོ་70འཁོར་བར་དྲན་གསོ་ཞུ་བའི་ཚོགས་ཆེན། ཀྲུང་གོ་དང་ཨ་རབ་མཉམ་ལས་གླེང་སྟེགས་ཀྱི་པུའུ་ཀྲང་རིམ་པའི་གྲོས་ཚོགས་སོགས་བདག་རེས་ཕྱི་འབྲེལ་བྱེད་སྒོ་གལ་ཆེན་བདེ་བླག་ངང་སྤེལ་བ་རེད། མིའི་རིགས་ཀྱི་ལས་དབང་གཅིག་མཐུན་ཚོགས་པ་འཛུགས་པར་སྐུལ་འདེད་བཏང་བ་དང་། གོ་ལ་ཧྲིལ་པོའི་རོགས་ཟླའི་འབྲེལ་བ་སྲ་བརྟན་དང་རྒྱ་སྐྱེད་བཏང་བ། ཕྱོགས་མང་རིང་ལུགས་ངོ་མ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱས་ཏེ་གོ་ལ་ཧྲིལ་པོའི་རང་བཞིན་གྱི་འགྲན་སློང་ལ་ཁ་གཏད་འཇལ་བ་དང་། རྒྱལ་སྤྱི་དང་ས་ཁུལ་གྱི་གླེང་ཆ་ཆེ་བའི་གནད་དོན་ཐག་གཅོད་བྱེད་སྐབས་དགེ་མཚན་ལྡན་པའི་ནུས་པ་འདོན་སྤེལ་བྱས་ཡོད། ཀྲུང་གོས་འཛམ་གླིང་གི་ཞི་བདེ་དང་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྐུལ་སྤེལ་གཏོང་བར་ལེགས་སྐྱེས་གལ་ཆེན་ཕུལ་ཡོད།།

（ མི་དམངས་ཉིན་རེའི་ཚགས་པར་ནས་དྲངས།）